ปอดแฟบ หลอดลมดำ หมอยกเป็นเคสอุทาหรณ์การสัมผัสฝุ่นควันดำ

ปอดแฟบ หลอดลมดำ ผู้ป่วยสูงอายุ หยุดสูบบุหรี่ไปกว่า 20 ปี แต่มีอาชีพทำไร่ ทำสวน สัมผัสฝุ่นควันและมลภาวะเป็นเวลายาวนาน หมอยกเป็นเคสอุทาหรณ์รักษาปอดกันไว้ให้ดี สัมผัสมลพิษ ฝุ่นควันดำขนาดใหญ่มากๆ อาจเกิดหลอดลมหรือปอดพังได้

วันนี้ (15 ธ.ค.66) พญ.ณัฐกานต์ ชื่นชม หรือหมอเบียร์ แพทย์อายุรกรรมโรคติดเชื้อ โรงพยาบาลแม่สอด จ.ตาก โพสต์ในเพจเรื่องเล่าหมอชายแดน โดยยกเคสผู้ป่วยที่น่าสนใจขึ้นเป็นอุทาหรณ์ ซึ่งผู้ป่วยท่านนี้เป็นผู้ป่วยเพศชาย อายุ 70 ปี มาโรงพยาบาลด้วยอาการไอเรื้อรัง มีเสมหะปนเลือด หอบเหนื่อยจนเดินไม่ค่อยไหว ผอมน้ำหนักลด ผลเอกซเรย์ปอด (CXR) มีคล้ายปอดอักเสบที่ด้านขวาล่าง แต่ก็คล้ายก้อน

แพทย์จึงให้ CT สแกนปอด พบลักษณะคล้ายก้อนที่ปอดขวาล่าง เอกซเรย์ (xray) ให้ความเห็นว่าเหมือนก้อนมะเร็ง น้องๆ ที่วอร์ดจึงคอนซัลให้หมอเบียร์ไปทำ bronchoscope (ส่องกล้องหลอดลม) เมื่อส่องกล้องเข้าไปเจอ หลอดลมเป็นสีดำทั่วๆ กระจายเป็นหย่อมๆ ตกใจเลยเพราะไม่เคยเจอ

ข้อความตอนหนึ่ง หมอเบียร์ ระบุว่า เคสปอดที่ล้ำๆ และยากก็ต้องค่อยๆ ศึกษาไป ตอนนี้รู้แล้ว ว่าเขาเรียกว่า Bronchial anthracosis หรือ Bronchial anthracofibrosis (BAF) ผู้ป่วยคนนี้หยุดสูบบุหรี่ไปกว่า 20 ปีแล้ว แต่มีอาชีพทำไร่ทำสวนสัมผัสฝุ่นควันและมลภาวะเป็นเวลายาวนาน



ฝุ่นถ่านดำที่เข้ามาในหลอดลมของเราก็จะทำให้เกิดพังผืดมากและเกิดการตีบ ซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดปอดติดเชื้อปอดอักเสบเนื่องจากการอุดกั้น เกิดปอดแฟบ (atelectasis) ที่เห็นในฟิล์มเป็นลักษณะคล้ายก้อน ผู้ป่วยจึงมีอาการไอเรื้อรัง อาการหอบเหนื่อยเพราะหลอดลมและเนื้อปอดผิดปกติ ถ้าเป็นหนักมากๆ คือโดนเนื้อปอดด้วยเรียก black lung disease หรือโรคปอดถ่านหินเช่นที่เกิดในคนงานเหมืองถ่านหิน นอกจากนี้ยังพบว่าสัมพันธ์กับการเป็นวัณโรคได้ 20 % และเป็นโรคมะเร็งได้ 10% ตอนนี้ก็รอผลตรวจน้ำล้างปอดของคนไข้ก้อนแต่ไม่ได้ตัดชิ้นเนื้อเพราะหาก้อนไม่เจอ ระหว่างนี้รักษาปอดอักเสบ (Obstructive pneumonia) ไปก่อน

คุณหมอเบียร์ จึงขอบันทึกไว้ว่า ครั้งหนึ่งได้ตรวจพบภาวะนี้ Bronchial anthracosis หรือ Bronchial anthracofibrosis และระบุทิ้งท้ายโดยขอให้รักษาปอดกันไว้ให้ดี สัมผัสมลพิษ ฝุ่นควันดำขนาดใหญ่มากๆ เข้าอาจเกิดหลอดลมหรือปอดพังได้ เพราะสิ่งนี้